De 'Nacht van de Duisternis' is een nacht waarin bewustwording over lichtvervuiling centraal staat.

In samenwerking met tal van gemeenten en verenigingen in Vlaanderen, België, nodigt Leve(n)de Nacht je uit om de magie van de nacht te ervaren als nooit tevoren. Tijdens de 'Nacht van de Duisternis' worden openbare verlichting, monumenten en accentverlichting gedimd tot hun laagste niveau, waardoor de ware essentie van de nacht weer naar voren komt.

In een wereld waar overmatig en verkeerd gerichte verlichting de norm is geworden, is het tijd om de nacht terug te winnen en het evenwicht in onze omgeving te herstellen. Lichtvervuiling verstoort niet alleen het natuurlijke ritme van het nachtelijk leven, maar brengt ook aanzienlijke risico's voor de menselijke gezondheid met zich mee en draagt bij aan onnodige energieverspilling.

Door tijdens de 'Nacht van de Duisternis' de krachten te bundelen, willen gemeenten en verenigingen gemeenschappen opnieuw verbinden met de schoonheid van de nachtelijke hemel. Het is een kans om onze relatie met de duisternis nieuw leven in te blazen, de wonderen van het heelal te waarderen en een gevoel van harmonie met onze natuurlijke omgeving te bevorderen.

In de tweede helft van de twintigste eeuw begonnen de zorgen over het verdwijnen van de nachtelijke hemel meer aandacht te krijgen, vooral in de Verenigde Staten. De constante gloed van stedelijke uitbreiding, verlichte wegen en ontluikende industrie begon de hemelse wonderen die door professionele astronomen werden waargenomen te verdoezelen. Deze uitdagingen leidden echter ook tot de eerste tekenen van actie.

Gedreven door een passie om de sterrenhemel terug te winnen, kwamen gemeenten samen in actie om astronomische observatoria te beschermen, wat de weg vrijmaakte voor baanbrekend succes. Toch was het de standvastige inzet van Vlaamse amateur-astronomen, die sinds de jaren 1970 getuige waren van het geleidelijk verdwijnen van de sterren, die een beweging op gang bracht binnen de Vereniging voor Sterrenkunde.

Als reactie op verslechterende omstandigheden werd een werkgroep voor lichtvervuiling opgericht, vastbesloten om het probleem aan het licht te brengen - of beter gezegd, te dimmen. In 1995 trok de beweging voor het eerst de straten van Mechelen op in de allereerste demonstratie voor duisternis. Dit monumentale evenement markeerde het begin van een jaarlijkse traditie: de Nacht van de Duisternis.

In 2021 vierden we trots het 25-jarig jubileum van deze opmerkelijke reis. Al een kwart eeuw zetten we verstand en hart in beweging, pleitend voor het behoud van onze nachtelijke landschappen en de bescherming van onze kostbare nachtelijke hemel.

Lichtvervuiling gaat niet alleen over sterrenkijkers die fonkelende sterrenbeelden mislopen - het is een alomtegenwoordig probleem dat ons allemaal aangaat. In ons land zijn we uit de eerste hand getuige geweest van de verwoestende impact van kunstlicht op onze natuurlijke wereld.

Van hopranken die niet bloeien onder het felle licht van straatverlichting tot de verstoring van nachtelijke leefgebieden van dieren: de gevolgen van lichtvervuiling zijn grensoverschrijdend en diepgaand. En dan hebben we het nog niet eens over de schadelijke effecten op de menselijke gezondheid, zowel fysiek als psychologisch, doordat onze bioritmen niet meer synchroon lopen.

Astronomie- en milieuverenigingen erkenden de dringende behoefte aan actie en bundelden hun krachten met gemeentelijke autoriteiten en lokale groepen om de activiteit 'Nacht van de Duisternis' te creëren. Dit jaarlijkse evenement dient als een krachtige herinnering voor iedereen aan het belang van het behoud van onze nachtelijke hemel.

Sinds de oprichting in 1995 is de 'Nacht van de Duisternis' een hoeksteen geworden van gemeenschapsbetrokkenheid, waarbij de behoefte aan duurzame verlichtingsoplossingen in de schijnwerpers wordt gezet. Tegenwoordig zien we toenemende inspanningen om geschikte en milieuvriendelijke verlichtingstechnologieën te implementeren, zoals LED-lampen en dynamische verlichtingssystemen.

Maar ondanks onze vooruitgang, is de strijd tegen lichtvervuiling nog lang niet voorbij. Zolang ons nachtelijke landschap gehuld blijft in kunstmatige gloed, zal de 'Nacht van de Duisternis' haar missie voortzetten om de duisternis te herstellen die we zo hard nodig hebben.

Er zijn talloze activiteiten die je kunt organiseren om bewustwording over lichtvervuiling en de impact ervan op ons milieu te vergroten. Van sterrenkijken en nachtwandelingen tot educatieve workshops en kunstinstallaties, de mogelijkheden zijn eindeloos.

Hier zijn enkele ideeën om je op weg te helpen:

• Sterrenkijkevenement: Organiseer een sterrenkijkevenement in een plaatselijk park of open ruimte. Zorg voor telescopen en begeleiding van astronomie-experts om bezoekers te helpen de wonderen van de nachtelijke hemel te ontdekken en waarderen.
• Nachtelijke wandeling: Organiseer een begeleide nachtwandeling waarbij deelnemers de natuur kunnen verkennen onder dekking van de duisternis. Benadruk het belang van het 's nachts ervaren van de natuurlijke wereld en de effecten van lichtvervuiling op nachtelijke ecosystemen.
• Lichten Uit - campagne: Moedig lokale bedrijven en bewoners aan om 's nachts onnodige buitenverlichting uit te schakelen. Vergroot het bewustzijn over lichtvervuiling en de impact ervan op energieverbruik en de natuur.
• Educatieve workshops: Organiseer workshops of presentaties op scholen, in bibliotheken of gemeenschapscentra om mensen voor te lichten over de gevolgen van lichtvervuiling en hoe ze actie kunnen ondernemen om deze in hun eigen leven te verminderen.
• Artistieke optredens: Organiseer een vertoning met artistieke optredens zoals muziek, dans of theater die geïnspireerd zijn door de nachtelijke hemel en het belang van duisternis in ons leven.

Ongeacht hoe groot of klein je actie ook is, elke inspanning draagt bij aan het vergroten van het bewustzijn en het behoud van onze kostbare nachtelijke hemel.

Als je al een activiteit plant voor de Nacht van de Duisternis, laat het ons weten! Registreer jouw activiteit hier.

We willen graag je initiatief onder de aandacht brengen op onze website om het bereik van de gemeenschap aan te moedigen en anderen in jouw omgeving te inspireren om mee te doen. Samen kunnen we een verschil maken en de schoonheid van de nacht weer terugbrengen!